به مناسبت تصویت احداث پل دسترسی پیاده رو با سازه مورد تایید سازمان محیط زیست

پلی به سوی حیات

من صدای پر بلدرچین را می شناسم

رنگ های شکم هوبره را اثر پای بز کوهی را

خوب می دانم ریواس کجا می روید

سار کی می آید ، کبک کی می خواند ، باز کی می میرد

سهراب سپهری ( صدای پای آب )

شبه جزیره میانکاله بهشهر در منتهی الیه جنوب شرقی دریای خزر ، در دوازده کیلومتری شهر بهشهر واقع در استان مازندران می باشد . مساحت آن بیش از 68000 هکتار و ارتفاع آن بین 15 تا 28 متر کمتر از سطح دریای آزاد است . شبه جزیره میانکاله بهشهر خلیج گرگان را از دریای خزر جدا می کند . زمین های شبه جزیره میانکاله بهشهر بوته زارهای بلند هستند و از قدیم مرتع گاوداران بوده است . شبه جزیره میانکاله بهشهر به عنوان منطقه ای حفاظت شده در فهرست تالاب های جهان در کنوانسیون رامسر در سال 1355 به ثبت رسیده است .

مدت هاست که صحبت از احداث جاده ای از انتهای جاده علم و صنعت بهشهر به تالاب میانکاله بهشهر می باشد ، جاده ای که شهرستان بهشهر را به قلب زیستگاه حیات وحش متصل می کند . در این میان طرح احداث جاده با موافقان و مخالفان بسیاری همراه بوده است و پس از سفر هیات دولت به استان مازندران و تصویب کلیات این طرح بحث ها شدت گرفته و رنگ و بویی تازه پیدا کرده است . نظر سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه این بوده که پل دسترسی پیاده رو با سازه مورد تایید سازمان محیط زیست که ترجیحا چوبی است مورد تایید می باشد . و البته شورای اسلامی شهرستان بهشهر نیز در این زمینه همین نظر را داشته و به پیاده رو بودن این پل تاکید دارد .

حال مخالفان این طرح برای دفاع از مخالفت خود نظراتی همچون مضر بودن احداث پل برای حیات وحش منطقه و همچنین نداشتن منافع اقتصادی و فرهنگی و توجیه مالی را مطرح می کنند در حالی که همین مخالفان امروز در طی سالیان گذشته که اتفاقاتی بسیار وحشتناک برای این بهشت پرندگان افتاده است لب به سخن نگشوده و گویی از این مسئله بهره مند بوده اند که اینگونه روزه ی سکوت گرفته اند . حال جهت روشن شدن ابعاد کارهای تخریبی و خطراتی که منطقه حفاظت شده میانکاله بهشهر را تهدید میکند به برخی از آن ها نگاهی گذرا خواهیم داشت :

1- بانک زمین : اراضی جنوبی میانکاله که اراضی شوره زار و غیرقابل کشت بوده است مقرر شده است در سال 62 توسط جهاد کشاورزی طی طرح احیاء و به کشاورزان منطقه واگذار شود . 18000 هکتار زمین توسط وزیر وقت جهاد کشاورزی به شرکت توسعه عمران اراضی به نام بانک زمین با هدف زهکشی در زمین های منطقه واگذار شد تا به نوعی درجه شوری و غلظت خاک را کاهش دهند . این در حالیست که 11000 هکتار از این زمین ها با پناهگاه حیات وحش میانکاله مشترک است و واگذاری این زمین ها منع قانونی داشته است .

2- کشاورزی : با توجه به شیب این اراضی به سمت خلیج و تالاب حتی کشاورزی در منطقه نیز آثار منفی دارد چون کود و سموم آن ها وارد تالاب میانکاله می شود و ممکن است بلایی که سرتالاب انزلی در اثر ورود سموم و رشد گیاه مخرب « آزولا » آمد برای تالاب میانکاله بهشهر هم رخ دهد و به نوعی نسل موجودات منطقه را مورد تهدید قرار دهد .

3- بندرامیرآباد بهشهر : بندرامیرآباد بهشهر موجبات تغییر کاربری 1000 هکتار از اراضی غربی تالاب و پناهگاه حیات وحش را فراهم آورده ، این بندر می بایست منطقه به مساحت 500 متر مربع را به عنوان منطقه باقرزن ( ضربه گیر ) همجوار با ضلع جنوبی پناهگاه حیات وحش میانکاله بهشهر را درختکاری نماید تا از اثرات آلودگی صوتی و نور ، نور افکنی و دیگر تبعات منفی بندر به پناهگاه بکاهد .

4- شرکت تعاونی صیادی در ساحل شمالی میانکاله بهشهر : شرکت تعاونی صیادی در ساحل دریای بهشهر حریم پناهگاه های حیات وحش میانکاله مشغول صید انواع ماهیان می باشد به نظر می رسید جمعتی بالغ بر 14000 نفر در پناهگاه در این ارتباط رفت و آمد می کنند که کنترل رفت و آمد این تعداد زیاد جمعیت انسانی و جلوگیری از تخلفات احتمالی توسط 32 شرکت تعاونی در زمینه شکار و صید و تخریب زیستگاه کار را بر مدیریت پناهگاه سخت تر می نماید .

در ادامه لازم است به نکاتی در مورد تالاب میانکاله بهشهر و همچنین مردم شهرستان بهشهر اشاره داشت تا شاید گره ای از گره های این طرح بزرگ احداث پل عابر گشوده شود :

1- هم اکنون شکارچیان به راحتی و بدون هیچ مشکلی از سمت جاده بندرامیرآباد بهشهر وارد منطقه حفاظت شده می شوند و بدون هیچ مشکلی با خودرو تردد کرده و به شکار می پردازند . این شکارچیان که اکثرا از اهالی بهشهر نمی باشند بدون هیچ نظارتی به شکارهای غیرقانونی خود ادامه می دهند در حالی که احداث این پل می تواند نظارت مسئوولین بهشهری را بر منطقه بهتر و بیشتر نماید .

2- در حال حاضر مسیر دسترسی به دریای بهشهر برای همشهریان بهشهر حدود 35 کیلومتر می باشد که جاده ای بسیار خطرناک بوده و همچنین به دلیل عبور از روستاهای زیاد بین راهی باعث مشکلات متعدد برای اهالی روستا می گردد و همچنین ساحل دریای بهشهر تماما توسط بندامیرآباد بهشهر ، نیروگاه شهید سلیمی ، صدار و پایانه های نفتی شمال اشغال شده است در صورتی که با احداث این جاده مسیر به 10 کیلومتر کاهش یافته و همچنین ساحل آزاد و بکر برای عموم مردم قابل استفاده خواهد بود .

3- هم اکنون منطقه میانکاله بهشهر منطقه حفاظت شده می باشد اما شکار ، دامداری و استفاده از گیاهان آن توسط بسیاری از مردم شهرها و روستاهای دیگر استان که معلوم نیست چگونه به داخل منطقه راه می یابند صورت می گیرد ، لازم به ذکر است که مسئوولین محیط زیست میانکاله بهشهر اهل همان شهرها و روستاها می باشند .

4- مردم مظلوم بهشهر همیشه به بهانه محیط زیست و حفاظت از آن از امکانات محروم شده اند . آیا راه حل حفظ محیط زیست محروم کردن مردم یک شهر از هر گونه پیشرفته صنعتی ، جذب توریست ، کشاورزی و ... است ؟ اگر اینگونه است می توانند دور شهر را حصار کشیده ، مردم را از شهر رانده و بگویند که این منطقه حفاظت شده می باشد! و بدین ترتیب قرن ها از منطقه خودشان حفاظت نمایند !

5- اقدامات صورت گرفته از مجاری قانونی بود و تمام مسئوولان شهر اعم از امام جمعه ، شورای شهر، شهردار ، فرماندار و معتمدین منطقه ، عموم مردم برای اجرای این پروژه می باشد آیا این ها همه مخالف محیط زیستی که متعلق به خودشان است می باشند ؟ که دیگران این گونه سنگ منطقه ای که تعلقی به آن ها ندارد به سینه می زنند ؟

6- با احداث این جاده به صورت صحیح و اصولی و مطابق با استانداردهای بین المللی جاذبه گردشگری مناسبی برای گردشگران و منبع درآمدی برای مردم منطقه ایجاد می شود .

7- اگر قرار است به جای کار اصولی و درست صورت مسئله پاک شود اصفهان باید پارک های اطراف زاینده رود را ببندد ، گرگان باید از احداث پالایشگاه خودداری کند ، ارومیه باید جاده اش را تخریب کند و ...

8- با اجرای طرح به صورت پل عابر می توان دو طرف جاده را بهم متصل نگه داشت و همچنین از تردد خودرو و آلودگی ناشی از آن جلوگیری نمود و در نهایت با فرهنگ سازی می توان مردم را تشویق به الفت و دوستی با طبیعت و پرندگان نمود و آن ها را از سنگ پرانی و شکار بازداشت و به اینصورت هم جاده ساخت ، هم حیات وحش را حفظ نمود و هم شهرستان بهشهر را ارتقاء بخشید .

در زمره فعالیت های انجام گرفته در زمینه نجات بهشهر و ارتقا این شهرستان و همچنین حمایت از ساخت پل عابر در شهرستان و حفاظت از منطقه تالاب میانکاله بهشهر انجمن بهشهری ها دات کام با همکاری جمعیت دیده بان میانکاله تجمعی به صورت کارگاه آموزشی پرنده نگری و پرنده شناسی در روز یکشنبه مورخه 19/10/1389 در تالاب میانکاله بهشهر شکل گرفت که این گروه علاوه بر برگزاری کلاس آموزشی پرنده شناسی به حمایت خود از این تالاب گران بها که به بهشت پرندگان معروف است پرداختند.

در پایان پیشنهاداتی در زمینه نجات این زیستگاه مهم ارائه می گردد که امید است با همکاری مردم شهرستان و سایر ارگان های ذیربط به صورت هدفمند اجرا شده و به نتیجه برسد :

- توجه به استعدادهای زیست محیطی و حفظ گیاهان و بهبود شرایط زیست پرندگان مهاجر وحوش منطقه

- توجه به محدودیت های طبیعی محل ، از نظر نوسانات سطح آب که حتی الامکان ساختمان ها به صورت مرتفع و با فاصله از زمین ساخته شوند و نیز خودداری از ساخت و ساز در مناطق اصلی حیات وحش و نیز احداث سد .

- توجه به امکانات اقتصادی ، اجتماعی و سوابق تاریخی منطقه

- استفاده از کاربری های سبک برای شبه جزیره میانکاله بهشهر

- احداث کمپ های اقامتی سبک در اراضی ماسه ای

- فضاسازی پیرامون تالاب های منطقه اعم از تالاب های شمالی و جنوبی شبه جزیره میانکاله بهشهر

- برگزاری مسابقات ساحلی ( ورزشی ) ، قایقرانی ، شنا و ...

نکته حائز اهمیت پس از تعیین کاربری ها تبلیغ صحیح در مورد شبه جزیره میانکاله بهشهر می باشد . مانند تهیه شناسنامه از جاذبه های طبیعی منطقه همراه با عکس و اسلاید ، کارت پستال ، فیلم و نقشه های راهنما ، تهیه بروشورهای تبلیغاتی و پخش آن میان مسافران .

به دلیل برخورداری از مناظر شگفت انگیز و دارا بودن پرندگان مهاجر و وحوش کم نظیر شبه جزیره میانکاله بهشهر می تواند به عنوان یک قطب توریستی در کشور و حتی آسیای میانه باشد که با اجرای هدف های توسعه جهانگردی می تواند باعث کسب درآمد و جذب ارز ، ایجاد مشاغل جدید و متنوع در سطح منطقه ، استفاده سالم و مفید اهالی منطقه و سایر مناطق از اوقاعات فراغت ، افزایش بهره زایی کار و ایجاد انگیزه و علاقمندی در نیروهای متخصص و جذب آن ها در منطقه ، افزایش حجم جهانگردان داخلی و خارجی و افزایش متوسط اقامت جهانگردان مازندران گردد .

امید است با تلاش مردم و مسئوولین شهر ، این شهرستان پیشرفت کرده و همچنین تالاب میانکاله به یکی از قطب های گردشگری ایران تبدیل شود .

گردآورنده : محمد جعفری فوتمی

عکاس : محمد وطن خواه

تاریخ : 20/10/1389